Vĩnh Hảo (nước khoáng)

Vĩnh Hảo là nhãn hiệu nước khoáng đầu tiên tại Việt Nam, được khai thác từ nguồn tại xã Vĩnh Hảo, huyện Tuy Phong, tỉnh Bình Thuận. Sản phẩm chính của Vĩnh Hảo là nước khoáng có ga (trước đây gọi là nước suối Vĩnh Hảo) và nước khoáng không ga, thích hợp dùng hằng ngày (nhờ có hàm lượng khoáng thấp). Ngoài ra còn có các loại nước uống giải khát (nước ngọt) được sản xuất trên nền nước khoáng này, đặc biệt là nước Khoáng Chanh (nhãn Lemona) rất được người tiêu dùng yêu thích.

Truyền thuyết

Có truyền thuyết cho rằng, hôn lễ của vua Chế Mân (nước Chiêm Thành) và công chúa Huyền Trân (nước Đại Việt) được tổ chức vào tháng sáu năm Bính Ngọ (niên hiệu Hưng Long thứ 14, năm 1306) tại kinh đô Đồ Bàn (Phật thệ Vijaya).

Sau hôn lễ, đôi tình nhân vương giả đã đưa nhau đi hưởng tuần trăng mật tại vùng Panduranga (từ Phan Rang đến Phan Rí hiện nay) vì vùng này có nguồn nước thiêng liêng được người Chiêm thành gọi là Eamu. Tại đây, công chúa Huyền Trân (khi đó đã là hoàng hậu Paramecvari của Chiêm Thành) đã đặt tên cho nguồn nước thiêng liêng này là Vĩnh Hảo (ngôn ngữ Hán-Việt, có nghĩa là “đời đời tốt đẹp”).

Truyền thuyết này có vẻ trùng khớp với thực tế vì tại khu vực Phan Rang, Phan Rí hiện nay, giữa những địa danh mang âm tiết của tiếng Chăm như: Càng Rang, Nha Mé, Châu Cát... lại tồn tại một địa danh hoàn toàn mang âm tiết Hán Việt là Vĩnh Hảo.

Lịch sử khai thác – thương mại

Ngày 28 tháng 1, 1928, toàn quyền Đông Dương đã ký nghị định cho phép thành lập SOCIÉTÉ CIVILE D’ ETUDES DES EAUX MINÉRALES DE VINH HAO để tiến hành khảo sát và nghiên cứu việc khai thác và thương mại hóa nguồn nước khoáng Vĩnh Hảo. Đến tháng 10, 1930, nước khoáng Vĩnh Hảo lần đầu tiên được đưa vào thị trường và được người Pháp gọi là "Vichy Đông Dương".

Bằng nghị định số: 676-SE/H/7 ngày 28 tháng 3, 1944, toàn quyền Đông dương đã cho phép đổi tên công ty dân sự nghiên cứu nước khoáng Vĩnh Hảo nói trên thành SOCIÉTÉ ANONYME D’ EXPLOITATION DES EAUX MINÉRALES DE VINH HAO; đồng thời cho phép công ty này được thuê vùng đất rộng 5,4 ha xung quanh vùng mỏ nước khoáng cũng như được phép khai thác và tổ chức thương mại hóa nguồn nước khoáng Vĩnh Hảo cho đến ngày 28 tháng 1, 1974.

Sau hiệp định Genève, với sắc lệnh số 64/KT ngày 28/02/1958, chính quyền Ngô Đình Diệm đã buộc SOCIÉTÉ ANONYME D’ EXPLOITATION DES EAUX MINÉRALES DE VINH HAO phải nhận khoản tiền bồi thường là 10 triệu franc và chuyển nhượng mọi đặc quyền khai thác tại vùng mỏ nước khoáng Vĩnh Hảo mà công ty này đã được hưởng trước đó và thành lập (theo sắc lệnh số 64/KT ngày 28/02/1958) là Công ty Vĩnh Hảo (hoạt động dưới hình thức cổ phần với 51% cổ phần thuộc Bộ Kinh tế - Kế hoạch của chính quyền Ngô Đình Diệm và 49% thuộc các cổ đông tư nhân).

Thực hiện “chính sách kinh tế hậu chiến”, chính quyền Việt Nam Cộng hòa đã thực hiện giải tư 100% hàng loạt công ty cổ phần quốc doanh. Tại Công ty Vĩnh Hảo, số vốn 21.000.000 (đồng (tiền Việt Nam Cộng hòa|đồng) của Bộ kinh tế - kế hoạch được phát hành ra ngoài thành 7.000 cổ phần và được bán hết trong buổi sáng ngày đầu tiên 25 tháng 4, 1973).

Sau khi tư nhân hóa hoàn tất Vĩnh Hảo đổi tên thành Công ty cổ phần nặc danh Vĩnh Hảo và đề trình kế hoạch phát triển lên Bộ kinh tế - kế hoạch Việt Nam Cộng hòa bao gồm các nội dung : •Mở rộng diện tích thuê đất từ 5,4 ha lên 250 ha để tăng công suất khai thác nguồn nước khoáng Vĩnh Hảo. •Thành lập dưỡng đường tại Vĩnh Hảo để khai thác hoạt động kinh doanh du lịch và chăm sóc sức khỏe. •Kéo dài thời hạn thuê đất đến năm 2027 (tổng cộng 99 năm) do hợp đồng thuê đất hiện có sẽ chấm dứt ngày 28 tháng 2, 1974.

Sau năm 1975, Bộ Lương thực thực phẩm Việt Nam đã tiếp quản nguyên vẹn Công ty cổ phần nặc danh Vĩnh Hảo (kể cả văn phòng tại 109 Nguyễn Biểu - Quận 5, TP.HCM) và đổi tên thành Xí nghiệp nước suối Vĩnh Hảo.

Năm 1995, UBND tỉnh Bình Thuận đã cho phép cổ phần hóa Xí nghiệp nước suối Vĩnh Hảo đề hình thành Công ty cổ phần nước khoáng Vĩnh Hảo và hoạt động liên tục cho đến ngày hôm nay.

Chất lượng nước khoáng Vĩnh Hảo

Người Pháp (quốc gia nổi tiếng về các nhãn hiệu nước khoáng và nghệ thuật ẩm thực) gọi nước khoáng Vĩnh Hảo là Vichy Đông dương, danh xưng này dĩ nhiên có nguồn gốc từ chính phẩm chất tuyệt vời của nước khoáng Vĩnh Hảo và đã được kiểm nghiệm bởi nhiều nghiên cứu khoa học qua các thời kỳ từ năm 1919 đến nay:

• Năm 1919, dược sĩ Gabinel Lambert sau khi nghiên cứu nước khoáng Vĩnh Hảo đã viết bài (tạp chí Đông Dương số 86) nhận xét về nước khoáng Vĩnh Hảo như sau: “ nước khoáng Vĩnh Hảo là loại nước khoáng Bicarbonate Natrium, có tính chất giống như nước khoáng Vichy hay Vals của Pháp ” . • Ngày 30/04/1920, để chuẩn bị cho việc thành lập SOCIÉTÉ CIVILE D’ ETUDES DES EAUX MINÉRALES DE VINH HAO, bác sĩ Labill, viện trưởng viện Pasteur Sài gòn đã lập báo cáo gởi toàn quyền Đông Dương về nước khoáng Vĩnh Hảo với kết luận về chất lượng nguồn nước khoáng Vĩnh Hảo tương tự như nhận định của dược sĩ Gabinel Lambert. Đây cũng là nhận xét của tạp chí Phân tích (viện Pasteur sài gòn số 2211, ngày 18/02/1956) trong bài viết về nước khoáng Vĩnh Hảo. ^[1]

• Năm 1988, tiến sĩ Pavel Hoope, trưởng đoàn chuyên gia Tiệp khắc, thực hiện chương trình nghiên cứu khoa học về các nguồn nước khoáng Việt Nam đã có kết luận về nước khoáng Vĩnh Hảo như sau: “ nước khoáng Vĩnh Hảo có tổng chất rắn hoà tan là 3,6 gr/lít, và thành phần khoáng chất hoà tan tự nhiên tương tự như nước khoáng Javi-Jako (Tiệp Khắc) và Borjomi (Ucraina)”. • Kỹ sư Phan Thanh Sáng, trong đề tài nghiên cứu khoa học cấp nhà nước “ Kết quả tìm kiếm nước dưới đất tại vùng Tuy Phong-Thuận Hải ” đã có kết luận về nước khoáng Vĩnh Hảo như sau: “ Đối với nguồn nước khoáng Vĩnh Hảo, ranh giới của đới tích tụ nước khoáng được xác định khá rỏ qua khảo sát bằng sóng cực dài (sóng radio B33). So sánh kết quả phân tích chất lượng nước từ năm 1956 đến nay, nhận thấy thành phần cơ bản của nước khoáng Vĩnh Hảo hầu như không thay đổi, kể cả giửa các mẩu nước lấy vào các mùa khác nhau trong năm. ^[2][3]

Phẩm chất tuyệt vời của nước khoáng Vĩnh Hảo có được là nhờ vào kết cấu địa tầng và điều kiện địa chất lý tưởng của vùng đông nam trường sơn: Khu vực địa lý có áp lực lớn, có nhiều nét đứt gãy của vỏ địa cầu với cấu tạo địa chất phức tạp với nhiều lớp đá đan chéo, xen kẻ nhau. Chính nhờ vào các điều kiện tự nhiên này, nên nguồn nước khoáng Vĩnh Hảo chứa nhiều khoáng chất hòa tan tự nhiên trong nước có tác dụng tốt cho cơ thể con người:

Khoáng chất & Tác dụng:

• Canxi: Giúp cho xương cứng, răng tốt và cơ bắp khỏe mạnh.

• Magiê: Tham gia vào nhiều phản ứng xúc tác và kích thích cơ thần kinh.

• Kali: Duy trì sự cân bằng độ pH và cần thiết cho các phản ứng hóa học cung cấp năng lượng bên trong cơ thể.

• Natri: Duy trì sự cân bằng lượng chất lỏng của cơ thể và giúp cho sự vận động của hệ thần kinh.

• Acid Silic: Giúp cho hệ thần kinh vận động tốt hơn.

• Bicarbonat: Giảm độ acid trong dạ dày.

Qui trình sản xuất & kiểm soát chất lượng

Sản phẩm nước khoáng Vĩnh Hảo hiện nay đang sản xuất tại nhà máy đóng chai đặt tại nguồn nước khoáng Vĩnh Hảo (phù hợp theo các yêu cầu sản xuất nước khoáng đóng chai theo quyết định số 02/2005/QĐ-BYT, ngày 07/01/2005) bởi dây chuyền thiết bị tự động nhập khẩu từ Hoa kỳ. Việc xây dụng công trình tại nguồn nước khoáng quý của quốc gia là vi phạm Luật Khoáng sản, bởi nó có thể gây ô nhiễm và làm hỏng nguồn nước. Theo Tiêu Chuẩn Việt Nam 6213-2004, việc đóng chai chỉ được thực hiện gần nguồn nước.

Sản phẩm được quản lý và kiểm soát theo các tiêu chuẩn phù hợp với yêu cầu của ngành vệ sinh thực phẩm ( là nhãn hiệu nước khoáng Việt Nam đầu tiên được cấp chứng nhận hợp chuẩn ISO 9002:1994). Hiện tại, Cty cổ phần nước khoáng Vĩnh Hảo đang thực hiện các việc điều chỉnh và đầu tư bổ sung thiết bị nhằm có thể thỏa mãn các yêu cầu để được cấp chứng nhận đạt các tiêu chuẩn hiện hành như GMP, HACCP và ISO 9000:2005 trong đầu năm 2006.

Thương hiệu Vĩnh Hảo

Được xem như là biểu tượng của ngành công nghiệp nước khoáng đóng chai của Việt nam, trước năm 1975, đây là nhãn hiệu nước khoáng duy nhất của Việt Nam được chấp thuận cho phép sử dụng trong các bệnh viện cũng như bày bán tại các tiệm thuốc tây trên toàn miền nam Việt Nam.

Hiện nay, nước khoáng Vĩnh Hảo đang là một loại nước giải khát rất được ưa chuộng và được người tiêu dùng tín nhiệm:

• Trung tâm sách kỷ luật Việt Nam trao kỷ lục “ Nhãn hiệu nước khoáng đầu tiên tại Việt Nam ”.

• Sản phẩm nước khoáng duy nhất của Việt Nam đạt danh hiệu hàng Việt Nam chất lượng cao 11 năm liên tục (1997-2007).

• Giải thưởng Sao vàng đất Việt năm 2004 và năm 2006.

• Cúp vàng sản phẩm uy tín chất lượng năm 2005.

• AC Nielsen bình chọn Vĩnh Hảo là một trong 500 thương hiệu mạnh tại Việt Nam (2006).